Gölgede Bir Lider

Prens Sabahattin, Türk siyasi hayatında “liberal” bir fikir ve siyaset adamı olarak ve “adem-i merkeziyet ve teşebbüs-i şahsi” düşüncesiyle tanınmaktadır. Anne tarafından Osmanlı hanedanına mensup olması Prens'in hayat hikâyesini ve ilmî/siyasi faaliyetlerini daha önemli hâle getirmiştir. Dayısı Sultan II. Abdülhamit'e karşı muhalefete dâhil olması, hatta muhalefetin liderlerinden birisi haline gelmesi Prens'e karşı merakı artıran esas önemli hususlardır.

Bu açıdan Prens Sabahattin Türkiye'de tarih ve sosyoloji alanlarındaki birçok akademik çalışmanın inceleme konusu olmuştur. Türkiye'de tarihin popülerleşmesiyle Prens Sabahattin figürü, popüler tarih kitap ve dergilerinden televizyon dizilerine kadar, tarih severlere sunulan bir tarihî karakter hâline de gelmiştir. Neticede bugün Türk toplumunda tarihle ilgilenen, tarihe meraklı hemen herkesin kafasında olumlu veya olumsuz bir Prens Sabahattin portresi şekillenmektedir.

Prens Sabahattin'le ilgili literatürde var olan akademik çalışmalar ağırlıklı olarak kendisinin sosyolojik görüşlerinin incelenmesinden veya Meşrutiyet Dönemi'ndeki siyasi mücadelesinden ibarettir. Prens'in Mütareke Dönemi'ndeki faaliyetleri, döneme dair bazı çalışmalarda kısaca bahsedilip geçilen hususlar olarak kalmıştır. Bu çalışma, literatürde var olan bu eksikliği doldurmayı hedeflemektedir.

Prens Sabahattin, “muhit”i ile anılan bir siyaset adamıydı. Kendisi ve taraftarlarından oluşan bu kitle Mondros Mütarekesi sonrası nasıl tavır almıştı? Millî Mücadele'yi desteklediler mi? Liberal söylemlerden vazgeçip milliyetçi bir politika mı savundular? Eser, bunlar gibi soruların cevaplarını ararken Millî Mücadele tarihinin siyasi cephesine de ışık tutmaktadır.