Osmanlı Taşra Hayatına İlişkin Olaylar

Orijinal adi Havadisü'd-Dimisk el-Yevmiyye olan ve Berber Bedirî'nin Günlügü adiyla okuyucuya sunulan bu metin; bugün yani basimizda oluk oluk kanlarin aktigi, çok aci dramlarin yasandigi, Suriye topraklarinin 18 yüzyildaki bir kesitine günlük gazete haberleri gibi isik tutan tarihi bir belgedir. O günlerde de talihsiz Sam'in basinda bir Esat var: Bakin Berber Bedirî ne diyor:"Esat Pasa, yiginlarla bugdaylari ve mallari yagmalayip topladiktan sonra, Sayda Pasasi Mehmet Pasa tesrif etti. Bu Sayda Pasasi Mehmet Pasa, insanlar ve devran hakkinda tecrübeli, yasli bir insan idi. Esat Pasa, kendisini izzet ve ikramla karsiladi ve Dürzilerin bu hareketleri hakkinda sikâyette bulundu. Bu durum için kendisine yardimci olmasini istedi. Mehmet Pasa ise, Esat Pasa'yi Dürzilere karsi giristigi askeri harekâttan dolayi kinadi ve Dürzileri öldürmekten vazgeçmesini emretti. Esat Pasa'ya dedi ki senin bu hareketin hem senin hem de benim aleyhime dönüsüp basimizi yiyecek. Senin bu yaptiklarina Devlet-i Aliyye razi olmaz. Çünkü Devlet-i Aliyye, beldelerin (sehirlerin) imarini istiyor. Halka zulmetmekten ve halki ayaklandirmaktan nefret eder. Devlet-i Aliyye bir gün içinde, buraya on tane vezir göndermeye kadirdir; fakat on senede, buradaki harap bir köyü ihya etmeye gücü yetmez. Bu sebeple, benim hatirim için onlarla tekrar baris, onlardan alacagini al ve onlarin evlatlarini koyver. Esat Pasa, Dürzilerin ileri gelenlerinin evlatlarini kalede hapsetmisti (s. 92)"(Tanitim Bülteninden)