Türk Kafkası'nda Siyasi ve Etnik Yapı Eski Çağlardan Günümüze Azerbaycan Tarihi

“Azerbaycan” bugün Kafkasya ve Iran sahasi içinde bölünmüs bir cografyanin adidir. Azerbaycan tarihi Sovyet tarihçilerince; “sinif çatismalari tarihi” olarak yani Marksist-Leninist bir bakisla yazilmisti. Bu usulde Dogulu toplumlarin yapilanmasinda baskin rolü olan siyasî otorite (devlet) ikinci planda birakilmis, baskici ve sömürücü güç olarak görülmüs, göçebelik kültürü, boy ve hükümranlik anlayisi isgalci tanimi içine sokulup yerlesiklik öne çikarilmaya çalisilmistir… Bati tarihçiliginin “göçebelik barbarliktir” anlayisi da tarihin dogru yazilamamasina esasli bir sebeptir. Bu yüzden, göçebe Türklerin rolü yeterince anlasilamamakta, yerlesiklik, sinif temeline oturtulmakta, halk ayaklanmalarina, ezilen sinifin belirleyiciligine özel önem verilmektedir. Ayrica, Azerbaycan, Iran ve Anadolu'da Mogol fetihlerinin önemi de yeterince kavranamamis, “isgal” ve “istila” degerlendirmesiyle geçistirilmistir. Bagimsizliktan sonra yapilan bilimsel çalismalardaki ciddiyetsizlik, Azerbaycan tarihçiligini “geri kalmis toplumlarin kendilerine tarih yaratma çabasi” olarak göstermektedir. Nitekim bagimsizliga kavusmus eski Sovyet cumhuriyetleri tarihçileri Batili meslektaslarinin küçük düsürücü “tarih yaratma çabasi” yargisini hakli çikarircasina, kendilerine tarihî bir kimlik aramaktadirlar. Türkiye açisindan ise, Demirperde gerisindeki Türk dünyasina ve tarih alaninda yapilmis bilimsel çalismalara kapilar açilinca, ideolojik bakis veya kaynaklara ulasamama gibi sebeplerle bir yani daima eksik kalmis olan tarihî ve kültürel çalismalar mükemmellesme yolunda sür'atli bir gelisme göstermektedir. Iste, elinizdeki su eser, yukarida bahsedilen kusurlardan berî olmak çabasiyla, degerli tarihçi Prof. Dr. Ismail Mehmetof tarafindan kaleme alinmis olup Dogu Anadolu ve Kafkasya'nin güneyindeki bölgeler için de zengin tarihî malzemeye ve degerlendirmelere dayanan ufuk açici bir eserdir. Bölgeyle ilgili siyasî ve etnik açilimlarin bilimsel degerlerini ve geçerliliklerini, sosyal problemlerin kökenlerini vukufla gözler önüne sermektedir.